Masowy i szybki wzrost sinic, zwłaszcza gatunków toksycznych, stanowi olbrzymi problem. W jego następstwie nie tylko pogarsza się jakość wody, ale znacznie wzrasta zagrożenie dla zdrowia i życia organizmów wodnych, a przede wszystkim użytkowników kąpielisk.  Z tego powodu zbiorniki wykorzystywane w celach rekreacyjno – sportowych, w których nastąpił zakwit sinic, są zamykane, co z kolei skutkuje stratami finansowymi. Jakie działania pozwalają zapobiec masowym zakwitom sinic? Jakie rozwiązania stosować, kiedy zakwit już się pojawi ?

 

Sinice, pomimo zdolności do tlenowej fotosyntezy i obecności chlorofilu, nie są roślinami, ani glonami. Zaliczane są do organizmów prokariotycznych, w królestwie bakterii, których cechą charakterystyczną jest brak jądra komórkowego i organellów komórkowych. Sinice (cyjanobakterie) są w większości samożywne –  wytwarzają związki organiczne w procesie fotosyntezy. Część gatunków posiada też zdolność do wiązania wolnego azotu z powietrza, dzięki czemu może rozwijać się nawet w  środowisku wodnym ubogim w związki azotowe. Na świecie istnieje ponad 2000 gatunków sinic, z których zdecydowana większość doskonale radzi sobie nawet w bardzo niesprzyjających warunkach, jak: słabe oświetlenie, złe warunki tlenowe czy wysoka wartość pH. Najczęściej występują w wodach słodkich, ale spotkać je można również w morzach, na lodowcach, na korze drzew, a także w gorących źródłach o temperaturze… blisko 90°C.  Sinice obecne są we wszystkich zbiornikach wodnych i nie ma w tym niczego niepokojącego. Problem zaczyna się w momencie, gdy ich ilość gwałtownie wzrasta. Dochodzi wtedy do zakwitu – masowego namnażanie się sinic i jednoczesnego obumierania ich komórek, co uwidacznia się w postaci sino-zielonych kożuchów, gromadzących się pod lustrem wody.

Warunki sprzyjające zakwitom sinic

Zakwity sinic najczęściej mają miejsce, gdy wystąpi kilka czynników jednocześnie: podwyższone stężenie azotanów i fosforanów, niski stosunek azotu do fosforu w wodzie, podwyższona temperatura wody i bezwietrzna pogoda. Obecnie zakwity sinic spotkane są coraz częściej i utrzymują się coraz dłużej, co jest efektem zaburzenia równowagi biologicznej ekosystemów wodnych. Na taki stan wpływa wzrastająca żyzność wód (nienaturalna eutrofizacja zbiorników wodnych), postępujące zanieczyszczenie wód powierzchniowych, a także zmiany klimatyczne, skutkujące wyższą temperaturą wody w skali roku. Intensywne namnażanie się sinic można dziś zauważyć w całej Polsce, najczęściej w okresie wakacyjnym – od czerwca do września, w wielu płytkich zbiornikach wodnych i kąpieliskach. Jeżeli zbiornik wodny, w dodatku stanowiący część infrastruktury turystyczno-wypoczynkowej, zostanie zaatakowany przez toksyczne gatunki sinic, pojawia się poważny problem toksykologiczny. Z kolei zamykanie kąpielisk, w których doszło do zakwitu sinic (najczęściej w okresie wakacyjnym), prowadzi do poważnych strat finansowych.

Toksyczne związki cyjanobakterii

Na szczęście tylko niektóre gatunki sinic wytwarzają silne substancje toksyczne, niebezpieczne dla ludzi i zwierząt. Wysokie stężenie  toksyn w wodzie może uszkodzić wątrobę, podrażnić układ nerwowy, skórę i błony śluzowe, a także przyczynić się do powstawania nowotworów. Intensywny wzrost sinic wpływa również na znaczne pogorszenie się jakości wody, przejawiające się niższym stężeniem tlenu, wytworzeniem siarkowodoru w strefie przydennej (śnięcie ryb), zubożeniem różnorodności gatunkowej fitoplanktonu i innych organizmów wodnych, a także nieprzyjemnym zapachem wody. Dochodzi do poważnego upośledzenia funkcjonowania całego ekosystemu wodnego.

Możliwości likwidacji problemu i zwalczanie sinic

W przypadku, gdy masowe zakwity sinic pojawiają się każdego roku w zbiornikach o silnej eutrofizacji, trzeba wyeliminować przyczynę tego zjawiska. Dobry i długotrwały efekt uzyska się, stosując kompleksowe zabiegi rekultywacyjne, których celem jest przywrócenie zbiornikowi wodnemu funkcji i cech jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. Rekultywacja jest jednak metodą nie tylko kosztowną, ale i rozciągniętą w czasie. Przywrócenie jeziora czy innego zbiornika wodnego do stanu naturalnego może potrwać nawet kilka lat, dlatego bardziej praktyczne, a przede wszystkim – tańsze, może okazać się rozwiązanie doraźne. Gdy dojdzie do zakwitu sinic, bardzo dobry efekt uzyska się  stosując wolny tlen atomowy, na który sinice wykazują dużą nadwrażliwość. Ta nowatorska technologia eliminacji i zwalczania sinic polega na wprowadzeniu do wody preparatu w postaci granulek o nazwie CyanOxide, który w ciągu kilku dni (od trzech do pięciu) likwiduje sinice i unieszkodliwia ich toksyny. Preparat dodatkowo przyczynia się do lepszego natlenienia wody i osadów dennych, co prowadzi do uruchomienia naturalnego procesu samooczyszczania się zbiornika wodnego. Korzystny efekt zastosowania donora aktywnego tlenu atomowego utrzymuje się długofalowo – następuje wyraźny spadek biomasy sinic (brak nawrotu zakwitów), znaczna poprawa parametrów fizykochemicznych wody i wzrost różnorodności gatunkowej fitoplanktonu.

 

POGOTOWIE ANTYSINICOWE – WWW.POGOTOWIESINICOWE.PL

 

CyanOxide – pogotowie antysinicowe – film YouTube

Sinice – zwalczanie sinic w zbiornikach wodnych – artykuł dotyczący zwalczania sinic w zbiornikach wodnych – PDF

CyanOxide – ulotka A4 w języku polskim
CyanOxide – ulotka w języku polskim

CyanOxide – ulotka w języku niemieckim

CyanOxide – efekty stosowania